Op 11 maart kwamen zo’n zestig professionals bijeen in het Borchuus in Varsseveld voor een masterclass over een onderwerp dat velen raakt: euthanasie bij mensen met dementie. Het werd een avond van verdieping, uitwisseling en reflectie, waarin juridische kaders en ethische overwegingen hand in hand gingen met de dagelijkse praktijk. De masterclass bood ruimte aan uiteenlopende visies, waarbij centraal stond: hoe kunnen we goede zorg blijven bieden – óók wanneer euthanasie geen optie is? De bijeenkomst was gericht op
• Huisartsen
• Specialisten ouderengeneeskunde
• Geriaters
• Casemanagers dementie
• Consultatieteams palliatieve zorg
• In palliatieve zorg gespecialiseerde verpleegkundigen
Belangrijke inzichten uit de gesprekken
We delen graag enkele lessen die naar voren kwamen, die voor iedere zorgprofessional waardevol kunnen zijn:
- Iedereen heeft eigen (ethische) grenzen bij euthanasie. Die verschillen mogen er zijn, maar het is cruciaal om hierover transparant te zijn naar patiënten/ cliënten en naar collega’s. Zo voorkom je dat je eigen grenzen onbedoeld het proces voor de patiënt of jezelf belemmeren.
- Wilsbekwaamheid en wilsverklaring vragen om zorgvuldige dossiervorming. Leg in het dossier vast dat iemand wilsbekwaam was bij het opstellen van de verklaring – en herhaal dit bij elke wijziging.
- Een verzoek tot euthanasie is een wens, geen verplichting. Een arts is nooit verplicht om euthanasie uit te voeren, maar aan een vastgesteld behandelverbod moet wél worden voldaan.
- De wilsverklaring van de patiënt is leidend. Andersom, als de patiënt zelf euthanasie wenst en aan de zorgvuldigheidseisen is voldaan, kan de familie dit niet tegenhouden.
- Euthanasie bij wilsonbekwaamheid is onder strikte voorwaarden juridisch mogelijk. Als een duidelijke wilsverklaring is opgesteld toen iemand nog wilsbekwaam was én aan alle zorgvuldigheidseisen wordt voldaan, kan de arts – op basis van observatie en gesprekken – alsnog besluiten tot uitvoering.
- Informatie bij overdracht: Zorg ervoor dat bij transities (van bijvoorbeeld thuis naar het verpleeghuis) geen informatie, zoals een wilsverklaring, verloren gaat. De kennis van de huisarts of casemanager over de patiënt is ook bij overdracht naar het verpleeghuis zeer waardevol en helpend om de juiste keuzes te maken.
Meer weten? Bekijk deze bronnen:
• 👉 De 6 zorgvuldigheidseisen van de euthanasiewet – Rijksoverheid
• 👉 Expertisecentrum Euthanasie – Informatie voor artsen
Overweeg ook het inschakelen van een SCEN-arts – niet alleen voor toetsing, maar ook voor steun en consultatie bij moeilijke afwegingen.
Heb je aanvullingen, vragen of inzichten die je naar aanleiding van de masterclass wilt delen?
We horen het graag! Samen blijven we leren en verbeteren we de zorg rond het levenseinde.
